Genellikle In Vitro Fertilizasyon yani tüp bebek tedavisi sırasında başvurulan embriyo dondurma, rahme transferi gerçekleştirilmeyen kaliteli embriyoların gelecek süreçte kullanılmak üzere özel işlemlerden geçirilerek, kontrollü şartlarda dondurulmasına dayanan bir işlemdir.1 Yaygın olarak yardımcı üreme tedavileri kapsamında yapılsa da doğurganlığın korunmasının amaçlandığı durumlarda da tercih edilebilir.
Tüp bebek tedavisinin ilk aşamasında yumurtalıklar uyarılarak mümkün olduğunca fazla yumurtanın toplanması amaçlanır. Toplanan yumurtalar spermlerle bir araya getirildiğinde döllenme gerçekleşirse embriyolar oluşur. Oluşan kaliteli embriyo sayısı çift özelinde değişiklik gösterebilir. Elde edilen kaliteli embriyo sayısı fazlaysa, rahme transfer edilemeyen ya da yardımcı tedaviler nedeniyle transferi bekletilen embriyo(lar) gelecek süreçte kullanılmak üzere dondurularak saklanır. Embriyoların dondurulması için farklı teknikler tercih edilebilir.2
Embriyoların canlılıklarının ve kalitelerinin korunması amacıyla farklı dondurma teknikleri kullanılabilir: Vitrifikasyon (hızlı dondurma) ve yavaş dondurma. Embriyo dondurma işlemi sırasında hücre içerisindeki su, kriyoprotektan adlı bir kimyasalla değiştirilir. Hücredeki suyun büyük çoğunluğu kriyoprotektan ile yer değiştirdiğinde, tercih edilen dondurma tekniği uygulanır.4
Embriyoların mühürlenmiş tüplere koyulması ve sonrasında sıcaklıklarının -196 dereceye dek yavaş yavaş düşürülmesine dayanan dondurma tekniğidir. Embriyo hücrelerinin zarar görme ve yaşlanma riskini azaltır. Teknik doğası gereği zaman alır.5 Buz kristalleri içermeyen embriyoların elde edilmesini sağlayabilir. Teknik son derece başarılıdır, uygulama yapılan merkezin uzmanlığı, deneyimi ve sahip olduğu teknoloji kritik öneme sahiptir.
Latincede cam anlamına gelen “vitreum” kelimesinden türeyen virtifikasyon temelde bir şeyi cam benzeri bir maddeye döndürme işlemidir. Teknik dahilinde embriyolar o denli hızlı dondurulur ki hücrelerdeki suyun kristalleşecek zamanı olmaz. Embriyoların yüksek oranda korunabildiği teknik, embriyoların çözüldükten sonra sağlıklı olabilmesi ihtimalini de artırır.
Dondurulan embriyolar -196°C’de sıvı nitrojen tankları içerisinde neredeyse hiçbir biyolojik süreç gerçekleşmeden kalabilirler. Sağlık Bakanlığının ilgili yönetmeliği gereğince ülkemizde dondurulan embriyolar 5 yıl boyunca saklanabilmektedir. İzin alınması dahilinde embriyoların saklanma süreleri uzatılabilir.
Dondurularak saklanan embriyoların tüp bebek tedavisi dahilinde çözdürülmesi ve rahme transfer edilmesi yoluyla sağlıklı gebelikler elde edilebilir. Teknolojideki gelişmeler dondurulma ve çözülme aşamasında embriyoların sağlığının korunmasını sağlayabilmektedir. Ancak dondurulan embriyolarla sağlıklı bir gebelik elde etme oranları;
1 https://www.hfea.gov.uk/treatments/fertility-preservation/embryo-freezing/
2 https://www.medicalnewstoday.com/articles/314662#-how-do-people-freeze-embryos
3 https://www.hfea.gov.uk/treatments/fertility-preservation/embryo-freezing/
4 https://www.medicalnewstoday.com/articles/314662#-how-do-people-freeze-embryos
5 https://www.medicalnewstoday.com/articles/314662#-how-do-people-freeze-embryos
6 https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/15464-embryo-freezing-cryopreservation
