Çiftlerin, kadınlarda 12 yumurtlama dönemi boyunca korunmasız cinsel ilişkiye girmelerine rağmen gebelik oluşmaması durumu infertilite olarak adlandırılır. İnfertilite yani kısırlık kadın kaynaklı, erkek kaynaklı ya da hem kadın hem de erkek kaynaklı olabilir.
Erkek kaynaklı kısırlık söz konusu olduğunda sperm kalitesi önemli bir unsur olarak karşımıza çıksa da bazı erkeklerin menisinde sperm analizi sonucunda hiç sperm hücresine rastlanmayabilir. Farklı zaman dilimlerinde gerçekleştirilen en az iki sperm analizi sonrası; menide canlı ya da cansız hiç sperm hücresinin bulunmaması azospermi olarak adlandırılır.
Azospermi tıkanıklığa bağlı (obstrüktif) ya da tıkanıklığa bağlı olmayan (non-obstrüktif) azospermi olarak sınıflandırılır. Tıkanıklığa bağlı azospermi durumunda testislerde sperm üretiliyordur ancak spermlerin meniyi oluşturan diğer sıvılarla birleşmesinde ya da meni ile birlikte vücut dışarısına atılması sürecinde bir sorun vardır. Tıkanıklığa bağlı olmayan azospermide ise testislerde sperm üretimi gerçekleşmiyordur.
Erkek kaynaklı kısırlığın yaygın görülen nedenlerinden olan azospermi tedavisi, teşhis edilen azospermi türü doğrultusunda planlanabilir. Ancak tüp bebek tedavisine başvurulması halinde farklı sperm toplama teknikleri ile erkeklerden sperm elde edilmesi mümkündür. Hasta özelinde belirlenen teknik doğrultusunda toplanan spermler ile yumurta hücreleri bir araya getirilerek embriyo(lar) oluşturulabilir ve sağlıklı gebelikler elde edilebilir. Nitekim sperm toplama teknikleri, in vitro fertilizasyon ve instrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) için en önemli gerekliliklerindendir.1
Epididimde sperm toplama amacıyla gerçekleştirilen tekniktir. Vas deferans ve epididim tıkanıklıkları ya da doğuştan kanal eksikliği bulunan azospermi hastalarına uygulanır. Mikrocerrahi tekniği ile gerçekleştirilen operasyon sırasında tek seferde çok fazla sperm elde edilebilir.
Epididimden sperm barındıran sıvıların alınabilmesi amacıyla lokal anestezi altında gerçekleştirilen yöntemdir. MESA ile kıyaslandığında daha az sperm hücresinin toplanmasını sağlasa da ICSI için yeterli verimi sunabilir. Çift özelinde kararın verilmesi gerekir.
Testis dokusundan sperm toplanması amacıyla gerçekleştirilir. Lokal anestezi altında klinikte ya da ameliyathanede gerçekleştirilmesi mümkündür. IVF/ICSI sürecinde yumurta alımı ile koordineli şekilde gerçekleştirilir. Tıkanıklığa bağlı olan azospermi hastalarına yapılır. PESA ve MESA teknikleri ile sperm toplanmadığı takdirde tipik olarak TESA’ya başvurulur.2
Tıkanıklığa bağlı olamayan azospermi hastalarında sperm bulmak amacıyla gerçekleştirilen en gelişmiş cerrahidir. Testislerde sperm bulunma olasılığı olan tüm bölümlerin çok detaylı incelenmesi ve sperm bulundurma ihtimali yüksek kısımlarından doku alınması mümkündür. Operasyon devam ederken toplanan doku örnekleri embriyoloji laboratuvarına gönderilir.3
MikroTESE cerrahisi sonucu her zaman sperm bulunmaz. Operasyonun başarı oranı %50 - %60 oranındadır. Sperm bulunması halinde elde edilen spermler yumurta hücrelerine mekanik olarak yerleştirilir. Diğer bir deyişle ICSI yöntemi ile embriyo oluşumu hedeflenir.
1 https://www.urologyhealth.org/urology-a-z/s/sperm-retrieval
2 https://emedicine.medscape.com/article/2036812-overview#a3
3 https://www.hopkinsmedicine.org/health/treatment-tests-and-therapies/sperm-retrieval-procedures
